Orscana – derkowanie na miarę końskich potrzeb?

Czy zastanawialiście się czym jest i jak sprawuje się na co dzień ciekawe i nowoczesne rozwiązanie w postaci czujnika monitorującego konia podczas całego sezonu derkowania?

Dostępna od niedawna w naszej ofercie Orscana to innowacyjny produkt stworzony przez francuską firmę Arioneo, promującą nowoczesne rozwiązania technologiczne, które pozwalają zoptymalizować warunki chowu oraz treningu koni.

Orscana to niewielki czujnik, stworzony z myślą o umożliwieniu właścicielom kompleksowego monitorowania komfortu i samopoczucia swojego konia, a także dostosowaniu derkowania do jego indywidualnych potrzeb, aby zapewnić mu optymalne warunki w chłodne dni.

Przed wprowadzeniem czujnika do naszej oferty przeprowadziliśmy 3 miesięczne testy użytkując czujnik na derkowanym koniu, początkowo niegolonym, a następnie ogolonym (trace clip).

W tym wpisie znajdziesz nie tylko informacje na temat samego czujnika, ale także opis moich wrażeń po 3 miesiącach korzystania z tej nowości!

Co w przeciągu tych 3 miesięcy zrobiło na mnie największe wrażenie?

Obserwując regularnie wskazania czujnika odnośnie odpowiedniej gramatury derki oraz „trendy“, czy też swego rodzaju „normy derkowalnicze“ w moim otoczeniu, zdecydowanie zaskoczyło mnie to jak powszechnie przegrzewamy nasze konie! Brytyjczycy mają nawet fachowe określenie na powszechne zjawisko przegrzewania koni podczas sezonu derkowania – over-rugging.

Przegrzać konia jest niezmiernie łatwo i często może to mieć znacznie poważniejsze skutki niż, gdy koń przejściowo zmarznie. W skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do wystąpienia udaru cieplnego!

Być może zbyt często derkowanie dostosowujemy do naszych subiektywnych odczuć związanych z wahaniami temperatur?

 Strefa komfortu cieplnego w przypadku niederkowanych, dorosłych koni to od 5 do 25 stopni. Jest to zakres stosunkowo szeroki, jeżeli porównamy go ze strefą komfortu cieplnego dla nagiego, dorosłego człowieka, która oscyluje między 25, a 30 stopni!

Doktorantka jednego z brytyjskich uniwersytetów przeprowadziła niewielkie, ale niezwykle ciekawe badanie.

Przez 24 godziny dokonywała (za pomocą czujnika podobnego typu) pomiarów temperatury powierzchni końskiego ciała pod derkami trzech różnych grubości, u 12 koni. Odczyt i zapis temperatur aktualizowany był co 60 sekund, tworząc precyzyjne wykresy.

Badanie wykazało, że u koni noszących derki siatkowe temperatura wzrosła w ciągu doby o średnio 4.2°C. Wśród koni noszących derki polarowe wzrost temperatury wynosił 11°C, natomiast w przypadku koni noszących derki o lekkim wypełnieniu było to niemal 16 stopni.

Średnia temperatura w dniu, w którym dokonywano pomiarów wynosiła raptem 4 – 4,5 stopnia.

Jedna trzecia z biorących udział w eksperymencie koni osiągnęła temperaturę powierzchni ciała sięgającą 24 – 30 stopni, podczas gdy u koni z grupy kontrolnej (niederkowanych) oscylowała ona między 12,5, a 18 stopni.

Wnioski były proste – niektóre gramatury derek mogą powodować w krótkim czasie ewidentnie przegrzewanie i poważny dyskomfort u konia! Pomijając już ewentualne negatywne skutki zdrowotne wiążące się z przegrzewaniem konia – wielogodzinne przegrzewanie to zwyczajnie swego rodzaju tortura.

Właśnie dlatego, choć zdawało mi się, że mój stosunek do derkowania był zawsze zdroworozsądkowy, Orscana nauczyła mnie znacznie większej uważności w dobieraniu rozwiązań odpowiednich do warunków danego dnia oraz indywidualnych potrzeb konia.

Jak działa Orscana?

• Orscana to małe urządzenie, które po zamontowaniu pod derką oraz skonfigurowaniu z darmową aplikacją pozwala nam na monitorowanie konia przez całą dobę.
• Czujnik odnotowuje temperaturę pod derką i zapisuje w postaci wykresu jej wahania względem układu odniesienia jaki stanowi określona wcześniej strefa komfortu cieplnego konia.
• Aplikacja pozwala stworzyć indywidualny profil każdego konia biorąc pod uwagę tak istotne parametry jak rodzaj sierści (zimowa, letnia, golona), rodzaj użytkowania konia, rasa, czy wiek.
• Monitoruje nie tylko wilgotność otoczenia, ale także wilgotność pod derką, dzięki czemu pomaga rozpoznać, czy koń się nie poci. Jest to szczególnie przydatne podczas transportu derkowanych koni.
• Rejestruje aktywność konia, wychwytując zachowania wskazujące na niepokój. Mierzy również ilość czasu, którą koń spędza w nocy leżąc.
• Prezentuje zarówno aktualne pomiary dotyczące warunków atmosferycznych, jak i prognozę pogody. Aplikacja korzysta następnie zpoprzednicz odczytów, prognoz pogody oraz oceny temperatury zewnętrznej, wilgotnosci i innych czynników pogodowych, aby zasugerować, czy konieczna jest ewentualna zmiana grubości derki.

Pomiary zapisywane są w aplikacji w 4 kategoriach:

1. Activity – zapisy dotyczące aktywności konia (pokazuje aktywność konia w ciągu ubiegłej nocy oraz ostatnich 6 godzin).
2. Są to pomiary dotyczące ilości czasu, który koń spędza leżąc, będąc aktywny, poddenerwowany, czy spokojny.Uważam te zapisy za szczególnie przydatne przy okazji wszelkiego rodzaju wyjazdów, pobytu w obcym miejscu, szpitalu, czy na zawodach. Na codzień w stajni stanowią one raczej ciekawostkę, choć i tutaj na pewno mogą okazać się bardzo pomocne np. w przypadku koni nerwowych, chorych, zalegających, w okresie rekonwalescencji, czy u źrebnych klaczy.

 

1. 
   2. Comfort – parametry związane z komfortem cieplnym, które możemy przeglądać na wykresie prezentującym ich wahania w skali 24 godzin, 7 dni lub 30 dni.

   W moim odczuciu odczyty temperatury oraz sugestie dotyczące komfortu konia w ostatniej dobie są bardzo użyteczne! Umożliwiają one obiektywną ocenę i odpowiednie dostosowanie grubości derki do aktualnych potrzeb konia oraz warunków pogodowych.

   Z tych odczytów korzystam codziennie, aby odpowiednio dobrać grubość derki, w którą zamierzam ubrać konia na noc, czy następnego dnia padok.

   Okazały się ona bardzo pomocne, a niekiedy także zaskakujące. Uświadomiły mi także jeszcze dobitniej (omówiony powyżej) powszechny problem związany z przegrzewaniem derkowanych koni.

 

1. 
   3. Weather – aktualne pomiary temperatury i wilgotności oraz prognózy pogody (aktualna, najbliższą noc i na następny dzień).
2. Zwykle zerkam na prognozy pogody dostarczane przez Orscanę, jakkolwiek nie oszukujmy się – istnieją znacznie bardziej zaawansowane aplikacje, które zdecydowanie bardziej obszernie przedstawiają dokładne prognozy na najbliższe 24 godziny .

 

1. 4. Advice – własna sugestia czujnika dotycząca ewentualnych zmian gramatury derki.

   Z tej zakładki również korzystam codziennie. Pomaga ona szybko zinterpretować wykres dotyczący komfortu cieplnego oraz podjąć decyzje na temat doboru derki na najbliższą noc.

 Jak wygląda czujnik?

Orscana ma postać małego „dysku“, który z jednej strony ozdobiono logiem, a z drugiej zaopatrzona w przycisk typu „ON-OFF“. Średnica czujnika to raptem 5,5 cm, a waga to niecałe 27 gramów.

Do zamontowania czujnika używamy elementu pomocniczego w postaci miękkiej, neoprenowej kieszonki, chroniącej czujnik i przyjaznej dla końskiej skóry, którą należy przyszyć do podszewki derki.

Na tą chwilę posiadamy na stanie jeszcze kilka sztuk czujników posiadających limitowany (i niedostępny już obecnie klips) umożliwiający szybkie przymocowanie i odczepienie czujnika, np. podczas transportu konia 🙂

Ten wygodny klips-zaczep i niewielkie neoprenowe etui pozwalają zamocować czujnik w bezpiecznym miejscu pod derką, w okolicy słabizny, gdzie rejestruje on przez całą dobę informacje związane z komfortem cieplnym Twojego konia. W razie potrzeby kieszonkę można dodatkowo przyszyć do podszewki derki. W tym celu zestaw startowy Orscana wyposażono w 3 kieszonki (i w limitowanej wersji 1 klips). Istnieje także możliwość zamówienia oddzielnie kolejnej zapasowej kieszonki.

 

Jak dokonuje się odczytów z czujnika Orscana?

Odczytów z czujnika Orscana można dokonać za pomocą bezpłatnej, estetycznej i łatwej w obsłudze aplikacji na smartphony. Aplikacja nazywa się „Orscana“ i jest dostępna zarówno w wersji dla systemu IOS jak i Android. Niestety na tą chwilę aplikacja nie jest jeszcze przetłumaczona na język polski, ale można korzystać z opcji w języku angielskim.

Po ściągnięciu aplikacji i włączeniu czujnika wystarczy uruchomić bluethooth i kliknąć „add horse“, a aplikacja sama wyszuka najbliższy czujnik i poprowadzi użytkownika przez kolejne kroki.

Niewątpliwy minus tego rozwiązania jest taki, że aktualizacji odczytów z Orscany można dokonywać jedynie w stajni, stojąc w stosunkowo niewielkiej odległości od konia, ponieważ czujnik łączy się z telefonem za pomocą Bluetootha. Jest to spore rozczarowanie, ponieważ na pewno każdy z nas chciałby mieć dostęp do aktualizowanych danych z Orscany w dowolnym czasie i miejscu. Jednak niestety w takim wypadku połączenie czujnika musiałoby opierać się o wi-fi, które ciągle nie jest jeszcze standardem na każdym padoku, czy w każdej stajni.

Początkowo postrzegałam to jako dużą wadę jednak z czasem przywykłam do rutynowego odczytywania i analizowania, podczas codziennych wizyt w stajni, danych zapisywanych przez czujnik całą dobę. Ponadto dzięki funkcji udostępniania odczytów znajomym możesz zezwalać także innym użytkownikom na aktualizowanie danych dotyczących czujnika Twojego konia. Sprawia to, że w razie potrzeby obsługa stajenna lub Twoi znajomi będąc w stajni mogą zaktualizować dane i przesłać je bezpośrednio do Ciebie, bez względu na to gdzie jesteś.

W swoim profilu w aplikacji Orscana możesz dodać oczywiście zakładki dla więcej niż 1 konia i kontrolować dzięki temu kilka zwierzaków na raz, przy użyciu odpowiedniej ilości czujników równolegle monitorujących Twoje własne konie lub konie Twoich znajomych.

Jak zasilany jest czujnik Orscana?

Czujnik zasilany jest malutką bateryjką typu CR 2477 (taką jak do zegarka, czy pilota samochodowego).

Wytrzymałość takiej bateryjki to około 6 miesięcy nieprzerwanej pracy. Ja używam już 3 miesiące J Wymiany bateryjki można bez większych problemów dokonać samodzielnie, a jej koszt to raptem kilka złotych.

Jakie są plusy Orscany?

• Bardzo pomocne, obiektywne odczyty pozwalające stworzyć koniowi optymalne warunki i zapewnić mu pełen komfort w sezonie przejściowym oraz zimowym.
• Możliwość monitorowania dodatkowych parametrów, takich jak ilość czasu, który koń spędza leżąc
• Łatwa w obsłudze, darmowa aplikacja umożliwiająca odczytywanie danych w postaci czytelnych wykresów, ramek i diagramów.
• Wytrzymałość i łatwość montażu czujnika.
• Wytrzymałość i niska cena baterii.

Jakie są minusy Orscany?

• Brak możliwości dokonania aktualizacji odczytów z czujnika przebywając poza stajnią (połączenie prze Bluetooth). Można obejść to ewentualnie prosząc znajomych lub obsługę stajenną o zaktualizowanie danych podczas naszej nieobecności.
• Konieczność przekładania czujnika między derkami, jeżeli koń ma codziennie przebierane derki (np. ze stajennej na padokową i odwrotnie).
• Brak tłumaczenia aplikacji na język polski (dostępna w języku angielskim)

Warto zapamiętać:

• Odpowiednie derkowanie to bardzo ważny i często niedoceniany temat, a przegrzewanie jest dla koni niekiedy bardziej niebezpieczne niż marznięcie!
• Orscana to nowoczesne, innowacyjne rozwiązanie, które stanowi obiektywne narzędzie umożliwiające zapewnienie koniom optymalnych warunków w okresie zimowym.
• Monitorowanie komfortu i samopoczucia konia jest niezwykle istotne, zarówno w stajni, jak i na padoku, czy podczas wyjazdów i transportu.
• Orscana dokonuje przez całą dobę pomiarów oraz zapisów temperatury, wilgotności, aktywności konia, czy prognozy pogody. Pomaga także dobrać gramaturę derki odpowiednią do obecnych warunków i indywidualnych potrzeb konia.
• Odczytów z Orscany można dokonać za pomocą darmowej i przyjaznej w obsłudze aplikacji na telefony komórkowe (dostępna w języku angielskim, na IOS lub Android).
• Czujnik mocowany jest pod derką za pomocą prostego systemu złożonego z zewnętrznego klipsa oraz kieszonki z miękkiego neoprenu. Bez problemu można przekładać go pomiędzy różnymi derkami.

Ciekawostka:

Arioneo stworzyło także innowacyjną pomoc treningową w postaci czujnika EQUIMETRE. Jest to bardzo ciekawy produkt stworzony z myślą o wąskiej i niezwykle wyspecjalizowanej grupie jaką są konie wyścigowe!

Equimetre to niewielkie, mocowane do popręgu urządzenie, które podczas treningu koni wyścigowych dokonuje niezwykle interesujących pomiarów, takich jak: tętno, prędkość, dystans, długość fuli oraz rytm i regularność kroku.

Wszystkie dane, podobnie jak w przypadku Orscany, zapisywane są w specjalnie do tego celu przeznaczonej aplikacji. Analiza danych oraz dostarczane przez aplikację raporty umożliwiają między innymi porównywanie swoich koni, obiektywną ocenę postępów treningowych, czy też wczesne wykrywanie ewentualnych kontuzji. Właściciele oraz trenerzy mogą również wzbogacać zapisy z każdego treningu dodając do nich filmiki, zdjęcia, czy swoje notatki.

Monitorowanie konia podczas treningu?

Obecnie firma pracuje nad nowym projektem jakim będzie czujnik umożliwiający kompleksowe monitorowanie koni sportowych i rekreacyjnych podczas treningu. Finalny efekt będziemy mogli ocenić prawdopodobnie w ciągu najbliższych 2 lat.

Co o tym myślicie? Ja sądzię, że możliwość dokonywania podczas codziennych treningów pomiarów podobných do tych, które można uzyskać przy pomocy Equimetre byłaby niezwykle ciekawa i bardzo pouczająca! Na pewno stanowiłaby także silne wsparcie przy wczesnym wykrywaniu kontuzji, czy też monitorowaniu koni wracających do pracy po okresie rekonwalescencji. Zaś możliwość kontrolowania ilości oddechów, czy tętna stanowiłaby w mojej doskonałe wsparcie w przypadku koni z chorobami układu oddechowego (np. astma/RAO/COPD, czy rorer/dychawica świszcząca) oraz koni w treningu wytrzymałościowym.

Jeżeli chcesz osobiście przetestować Orscanę możesz znaleźć ją w naszym sklepie – TUTAJ.

 

Źródła:

www.arioneo.com, „Over-rugging is ‘a man-made welfare problem’ say vets“ – Rachael Turner, 2017, „Heat Stress: Too Hot to Trot?“ – Jenifer Nadeau, M.S., Ph.D Associate Professor, Equine Extension Specialist Department of Animal Science, „Applying a blanket rule: Are you over-rugging your horse?“ – Horsetalk, 2018.